Aandacht voor de ervaringen van mensen

Een tijdje terug was ik via mijn werk in de geestelijke gezondheidszorg naar een film première waarin problematiek rondom zelfdoding werd besproken. In de film met als titel ‘Doodzonde’ kwamen onder andere familieleden en zorgverleners in de GGZ (geestelijke gezondheidszorg) aan het woord rondom de tragische zelfmoord van twee jonge mensen. Hoewel je natuurlijk mensen niet werkelijk kunt beoordelen aan de hand van een dergelijke film/documentaire kan je tijdens het kijken ervan wel enigszins een idee krijgen van de persoonlijkheden. Wat me opviel was dat beide personen overkwamen als gevoelig. Een van de jong overledenen had een edelstenen/kristalverzameling en hield ervan om met dieren om te gaan. De andere persoon sprak voor zijn overlijden over stemmen van overledenen die hij zei te horen, waarmee hij niet goed om wist te gaan. De psycholoog waarbij deze jongen liep zei dat deze zich klem voelde staan toen deze jongen tegen hem zei niet aan het gebruik van medicijnen te willen. Het liefst had de psycholoog, zei deze, 30 verschillende medicijnen geprobeerd in de hoop dat er iets tussen zou zitten dat werkte. Zelf dacht ik: als iemand dat in zo’n situatie tegen mij had gezegd was ik waarschijnlijk ‘niet zo blij geweest’. Ik wil de psycholoog in deze film die dit zei niet afvallen, maar als een psycholoog of psychiater zich klem voelt staan als een patiënt medicijnen weigert dan is er denk ik toch iets wat ontbreekt in het zorg en onderwijssysteem.

Meer dan medicijngebruik

Zelf werk ik in een GGZ-organisatie die als doel heeft mensen te helpen door hen werk aan te bieden. Er zijn verschillende vormen van dagbesteding en er zijn trajecten naar betaald werk. Hier komen desgewenst trainingen en het krijgen van coaching bij kijken. Mensen worden zo geholpen om weer een dagritme op te bouwen (mensen vinden het vaak fijn te komen omdat ze anders in eigen woorden alleen maar ‘thuis hangen’), sociale contacten en vaardigheden op te doen in een omgeving waarin rekening wordt gehouden met hun kwetsbaarheden. Dit is denk ik een belangrijk en mooi alternatief of een aanvulling, afhankelijk van de situatie, op medicijngebruik. Er is in de GGZ denk ik nog aandacht nodig voor iets anders. Iets dat de stichting ‘Ik zie, ik zie wat jij niet ziet’ bespreekbaar wenst te maken en dat is het spirituele en paranormale. 

Ons wereldbeeld

Mensen hebben allerlei associaties bij ‘het spirituele en paranormale’. Om beter te kunnen begrijpen waar naar mijn idee meer aandacht voor nodig is, is het handig om het allereerst te hebben over ons wereldbeeld. De afgelopen eeuwen heeft in veel delen van de wereld een wereldbeeld zijn intrede gedaan waarin het fysieke als de enige werkelijkheid wordt gezien. De aandacht voor het fysieke heeft veel mooie inzichten en ontdekkingen opgeleverd, maar het is verstandig als we dit wereldbeeld eens goed onder de loep nemen. Met het intreden van een ‘puur fysiek wereldbeeld’ is men in veel gevallen over spiritualiteit en het paranormale gaan denken als ‘onwaar’. Het is volgens sommigen iets dat puur ‘tussen de oren zit’. God, engelen, lagere energieën…allemaal onzin! Of toch niet? Hoewel het denk ik aan het veranderen is, is het in veel delen van de wereld een soort van gangbaar wereldbeeld dat deze ‘dingen’ niet bestaan. Maar waarom? Omdat we ze niet zien? Niet ervaren? Of toch wel? Misschien worden ze wel degelijk gezien en ervaren maar worden deze ervaringen opzij gezet of weggestopt omdat de huidige samenleving er vaak geen referentiekader voor aanbiedt. Het gevolg is dat deze ervaringen in de vergetelheid raken bij veel mensen. Er wordt dan geloofd dat deze dingen helemaal niet bestaan. In veel gevallen gaat het althans zo. Maar wat als de ervaringen van iemand zo sterk zijn dat ze niet zomaar opzij kunnen worden gezet? Dat ze zich blijven aandringen. Wie zijn er dan ‘gek’? De mensen die deze zogenaamde ‘paranormale en spirituele ervaringen’ hebben of de mensen die doen alsof dit allemaal maar klink en klare onzin is? 

Het vinden van een behulpzaam referentiekader

Het hebben van ervaringen die door anderen niet worden erkend kan een hele strijd zijn. Het is dan wellicht lastig om een referentiekader te vinden voor deze ervaringen. Simpel doordat je je ervaringen niet mentaal kan plaatsen, kan het gebeuren dat je er moeite mee krijgt om ermee om te gaan. Je zou het dagelijks leven als moeilijk kunnen gaan ervaren, omdat je je niet weet te verhouden tot de buitenwereld en de ervaringen van anderen. Er zijn naar schatting behoorlijk veel mensen die ‘paranormale en spirituele’ ervaringen hebben en deze niet kunnen plaatsen. Ze weten er niet mee om te gaan. In de huidige GGZ kan het zo zijn dat deze ervaringen gepathologiseerd worden. Er wordt bijvoorbeeld gezegd dat iemand psychotisch is. Psychotisch zijn betekent dat iemand zijn kijk op de werkelijkheid verliest. Maar wat is de werkelijkheid? Wie heeft er zijn/haar kijk op de werkelijkheid verloren? Degene van wie de  ‘paranormale en spirituele ervaringen’ gepathologiseerd worden of degene die de diagnose stelt? We hebben natuurlijk te maken met de tijdsgeest en ik wil echt niemand aanvallen of iets in die trant. Ik denk echter dat aandacht voor andere culturen hun gebruiken en kennis kan bijdragen aan een zekere cultuurgevoeligheid wat behandelingen ten goede kan komen.

Interessant is dat in het boeddhisme en hindoeïsme deze wereld wordt omschreven met het uit het Sanskriet afkomstige woord ‘maya’ dat ‘illusie’ betekent. We zien, volgens deze tradities, de werkelijkheid meestal niet zoals deze is. In plaats daarvan zien we illusies die er als een sluier voor hangen. Veel culturen erkennen het bestaan van werkelijkheden anders dan de fysieke. Waarom zou je gek zijn als je dit ook zo ervaart? Waar het om gaat is dat je in staat bent om in een redelijke mate van vrede en rust te functioneren. Is het niet? Hiervoor is het nodig dat je een zeker contact hebt met de ‘gangbare gezamenlijke werkelijkheid’. Echter, dit kan zeker ook terwijl je ervaart en van mening bent dat de fysieke wereld niet het enige is dat er bestaat. Ook wat door de wetenschappelijke wereld niet algemeen erkend wordt kan bestaan, van waarde zijn en dit erkennen kan heel nuttig zijn.

Ik zeg niet dat medische diagnoses perse verkeerd zijn. Het kan zeker zo zijn dat wanneer iemand psychotisch wordt bevonden, de waarneming van deze persoon (ernstig) verstoord is – er wordt geen vrede en helderheid ervaren – en dat (medische) hulp nodig is. Bijvoorbeeld in de vorm van medicijngebruik. Ik ben wel van mening dat er altijd opgepast moet worden. Dit omdat het zo kan zijn dat mensen zich vastgepind gaan voelen aan hun diagnose. Het gevaar is ook dat mensen gelijkgesteld gaan worden aan hun diagnose in plaats van dat ze gezien worden als een persoon met een ‘rugzak’. Ik kan me voorstellen dat veel mensen die de diagnose ‘psychotisch’ hebben andere delen van de werkelijkheid waarnemen dan die aspecten die door de meeste mensen waargenomen worden. Net zoals onze waarneming van de fysieke werkelijkheid verstoord kan zijn, kan de waarneming van een of meerdere andere aspecten van de werkelijkheid verstoord zijn. 

Laten we het nu even hebben over die ‘andere werkelijkheden’. Zoals net al gesteld wordt er vandaag de dag vrij vaak vanuit gegaan dat de fysieke werkelijkheid de werkelijkheid is. Maar wat is de reden om dit als uitgangspunt te nemen? We hebben het er net al over gehad dat veel mensen de ervaring hebben dat er meer is dan het fysieke. Je zult misschien zelf ook wel eens hebben gehad dat bij iemand of gewoon ergens een bepaalde sterke sfeer voelde die prettig of onprettig was en die niet terug te leiden viel tot wat er fysiek aan de hand was. Je kan zeggen dat er empirisch bewijs is voor het gegeven dat er meer is dan het fysieke. Nu zullen er waarschijnlijk mensen zijn die zeggen dat ze hard wetenschappelijk bewijs willen. Wat interessant is het dat de wetenschap erop wijst dat er veel meer is dan we met onze blote ogen waarnemen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan ultraviolet licht. We nemen dit niet waar tenzij we een apparaat hebben dat onze waarneming uitbreidt. Een apparaat dat frequenties ‘opvangt’ en die omzet in frequenties die wij als mensen kunnen waarnemen. Wist je dat veel vogels en rendieren ultraviolet licht kunnen zien? Hoe gek is het idee dat er mensen zijn die aangeven meer waar te nemen dat wat de meeste mensen waarnemen? Ieder mens heeft zijn talenten…sommigen zijn gewoon gevoeliger voor bepaalde frequenties dan anderen…Als je de frequenties van een radiozender niet kunt ontvangen, dan wil dat nog niet zeggen dat deze frequentie niet in de ruimte te vinden is.         

Een geschiedenis van aandacht voor het spirituele en paranormale  

Door de eeuwen heen zijn er mensen geweest die zich bewust hebben bezig gehouden met het zich afstemmen op andere werkelijkheden. Bijvoorbeeld door meditatie, yoga en gebed. Door bepaalde oefeningen hebben mensen zichzelf gevoelig(er) gemaakt voor bepaalde energieën. Ook vandaag de dag gebeurt dit nog. Het doen van bepaalde oefeningen kan je niet alleen gevoeliger maken voor bepaalde energieën. Het kan ook helpen om ze in balans te brengen. Yoga, gebed en meditatie kunnen gezien worden als middelen die hierbij helpen. Mindfulness, waarvan wetenschappelijk is bewezen dat het werkt, is een samengaan van boeddhistische meditatie technieken en westerse psychologie. Onderzoek aan Harvard wijst uit dat mindfulness de hersenen veranderd. Gebieden die in verband staan met het ervaren van stress worden anders. Mensen kunnen beter met hun stress omgaan. Ze hebben een aangenamer leven. Door het toepassen van een simpele techniek. Laten we dus niet vergeten dat religieuze tradities ons wel degelijk wat kunnen bieden waar het gaat om ons geestelijke welzijn. 

Wat is nou precies het spirituele en paranormale?  

Om terug te komen op mensen met ‘paranormale en spirituele’ ervaringen. Onder paranormale ervaringen kunnen we ervaringen verstaan die ‘naast’ of ‘voorbij’ het normale bestaan. Hier vallen dus bijvoorbeeld ervaringen onder als het zien van geesten of andere lichtverschijningen. Spirituele ervaringen gaan hier niet perse over. Bij deze ervaringen kan bijvoorbeeld gedacht worden aan ervaringen van intense vreugde en geluk waarbij eenheid en verbondenheid worden ervaren met de omgeving. Beide soorten ervaringen kunnen lastig te plaatsen zijn en kunnen voor onbegrip zorgen. Zowel van de omgeving van degene die de ervaringen heeft als van de persoon zelf op de reactie van zijn/haar omgeving. Zojuist hebben we het al gehad over dat het hebben van ‘paranormale en spirituele’ ervaringen bij het ontbreken van een mentaal kader waarin deze geplaatst kunnen worden, kunnen leiden tot het niet goed kunnen hanteren van deze ervaringen. Mensen kunnen daardoor het label ‘psychotisch’ krijgen. Wat ook kan is dat mensen doordat ze zich niet begrepen voelen – doordat er geen verbondenheid met de medemens wordt ervaren – zich depressief gaan voelen. Wellicht krijgen deze mensen medicijnen voorgeschreven om zich weer wat beter te voelen. Ik ben dus van mening dat medicijngebruik soms gepast kan zijn, maar in een geval als dit zou een kader om ervaringen in te plaatsen wellicht veel behulpzamer zijn.

Een verder uitgewerkt kader: het verhaal van een natuurkundige

Eerder in de tekst toen ik het had over ultraviolet licht heb ik al een beetje zo’n kader geschetst. Een meer specifiek kader kan gevonden worden bijvoorbeeld door het werk van Barbara Ann Brennan te bestuderen. Brennan studeerde onder andere natuurkunde aan de universiteit van Wisconsin in de Verenigde Staten. Vervolgens had ze een carrière als onderzoekwetenschapster bij ruimtevaart bedrijf de NASA. Naar eigen zeggen verschoof haar aandacht op het gegeven moment van ‘outer space’ naar ‘inner space’. Brennan ging zich steeds meer bezighouden met de innerlijke wereld van mensen. Ze begon tijdens de massages die ze gaf kleuren rond mensen te zien. In plaats van zich af te vragen of het echt was, vroeg ze zich af of wat ze zag nuttig was en dat bleek zo te zijn. Brennan ontdekte correlaties tussen wat ze zag en wat er in de patiënt om ging. In haar boek ‘Licht op de aura: healing via het menselijk energieveld’ beschrijft ze een onderzoek gedaan door biologe Valerie Hunt aan de universiteit van Californië – Los Angelos. In een onderzoek dat Hunt deed werden op een aantal deelnemers, die een vorm van manuele therapie kregen, elektrodes geplaatst. Andere deelnemers aan haar onderzoek waren aurareaders. Uit Hunt haar onderzoek blijkt dat er directe correlaties zijn tussen de frequenties waargenomen door de elektrodes en wat de aurareaders aan kleuren zagen tijdens de sessies op specifieke plaatsen. Waar het gaat om het waarnemen op een ‘paranormale’ manier spreekt Brennan graag over Hoger Zintuigelijke Waarneming (HZW) – in het Engels High Sense Perception (HSP).  Op deze manier wil Brennan de mysterieuze sfeer die hieromheen hangt wegnemen en duidelijk maken dat het simpelweg gaat om een uitbreiding van de ‘normale’ waarneming.  Brennan zelf laat weten in haar kindertijd ook  ervaringen te hebben gehad met HZW. In haar pubertijd raakte ze echter geïnteresseerd in andere zaken en verdwenen deze ervaringen vertelt ze. 

Het universele en menselijke energieveld 

Volgens Brennan is het met Hoger Zintuigelijk Waarneming mogelijk om bepaalde frequenties waar te nemen die in feite overal aanwezig zijn.  Stel je een lichtstraal voor die door een glasplaat gaat. De lichtstraal kan door de glasplaat heen bestaan. De frequenties die Brennan beschrijft kunnen ook door het fysieke heen bestaan. Brennan beschrijft een fenomeen waarover door de eeuwen heen in vele culturen is gesproken. Ze beschrijft een ‘universeel energieveld’. In China staat universele energie bekend onder de naam ‘chi’ in India als ‘prana’ en in Japan als ‘ki’. Ook in de westerse samenleving is er gesproken over dit fenomeen. Zo sprak bijvoorbeeld Paracelsus over ‘Iliaster’ en Pythagoras (bekend van de stelling van Pythagoras) sprak over ‘vitale energie’. Meer recent heeft Wilhelm von Reichenbach gesproken over ‘odische kracht’. Een aspect van dit ‘energieveld’ is het menselijke energieveld. In de volksmond wordt ook wel over de ‘aura’ gesproken. Ook hierover is door veel mensen gesproken. Dr. Valerie Hunt sprak bijvoorbeeld over het ‘bioveld’ en Victor Inyushin sprak over ‘bioplasma’. Hij beschrijft dit als een ’5e toestand van materie’. Brennan beschrijft in haar drie boeken haar model van het menselijk energieveld. Ze maakt duidelijk dat het ‘maar een model’ is (een vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid) en dat er in de toekomst betere modellen zullen komen. Brennan legt uit dat vanuit haar waarneming dit menselijke energieveld uit verschillende niveaus bestaat die door elkaar heen bestaan. Ook in veel andere esoterische literatuur wordt hier over gesproken. Brennan richt zich vooral op wat ze de zeven onderste niveaus van het menselijke energieveld noemt. Elk energieveld wordt ook wel een ‘lichaam’ genoemd. 

  1. Het etherische lichaam (etherisch betekent ‘fijnstoffelijk’): de toestand hiervan hangt sterk samen met onze fysieke gezondheid. 
  2. Het emotionele lichaam: de toestand hiervan hangt samen met gevoelens omtrent onszelf. 
  3. Het mentale lichaam: de toestand hiervan hangt samen met ons vermogen om helder rationeel te denken. 
  4. Het astrale lichaam: de toestand van dit lichaam hangt samen met gevoelens die we hebben omtrent anderen. 
  5. Het etherisch-causale niveau: op dit niveau kunnen we een grotere orde in het even ervaren. 
  6. Het celestische lichaam: op dit niveau is het  mogelijk om extase te ervaren. 
  7. Het ketherisch-causale niveau (kether betekent ‘kroon’): Op dit niveau kunnen we een grotere perfectie ervaren. 

In haar boeken beschrijft Brennan vrij gedetailleerd hoe ieder lichaam/niveau eruit ziet. Ook beschrijft ze verschillende energiepunten in de energievelden die vaak ‘chakra’s’ worden genoemd. Elk van hen heeft – laat Brennan weten – een specifieke functie net zoals elk fysiek orgaan een bepaalde functie heeft. Na haar werk grondig bestudeerd te hebben en erop gereflecteerd te hebben, kan ik zeggen dat ze me erg heeft geholpen om alles in mijn leven meer een plek te geven en goed te kunnen functioneren in de samenleving. Dit is uiteraard iets wat ik iedereen toewens! Om deze reden pleit ik ervoor dat dergelijke informatie door de ‘wetenschappelijk wereld’ niet meer in een ‘verdomhoekje’ wordt gestopt wat nu vaak gebeurt. Natuurlijk kan het goed zijn om kritisch te zijn, maar een open geest is ook belangrijk. Einstein zei: ‘ik vind nog altijd dat een kosmisch religieus gevoel de sterkste en meest verheven drijfveer tot wetenschappelijk onderzoek is’. Wanneer we kennis van dat wat voorbij het fysieke ligt bij voorbaat aan de kant leggen en deze bestempelen als ‘klink en klare onzin’ dan weerhouden we ons ervan om mensen met ‘spirituele en paranormale’ ervaringen zo goed mogelijk te kunnen helpen en dit is ethisch onverantwoord!

Hoe om te gaan met spirituele en paranormale ervaringen 

Zoals gezegd betreft het in sommige gevallen ‘spirituele en paranormale’ ervaringen die mensen niet zomaar opzij kunnen zetten. En als dit zou kunnen is het maar de vraag of we dat moeten willen. Moeten we ervoor kiezen om blind zijn voor de wereld om ons heen? Is het voor een vis gezond om blind zijn voor de zee? Interessant is de uitsprak van Jezus in de Bijbel; ‘Al horende horen ze niet, al ziende zijn ze blind’ (Mattheus 13.15). Wat belangrijk is, is om wetenschap te bedrijven met een open onderzoeksgeest. Wat hierbij kan helpen is om te beseffen dat (zeker wanneer genoeg wetenschappers open-minded zijn) het wetenschappelijke wereldbeeld zich constant aanpast. Nieuwe ontdekkingen leiden tot nieuwe modellen. Als de nieuwe ontdekkingen ten minste niet meteen worden verworpen omdat ze niet in een bestaande model passen. Wellicht speelt menselijke angst hierin een rol wanneer dit verwerpen van resultaten uit goed opgezette onderzoeken wel plaats vindt. Dat is jammer, want zo weerhouden we ons van vooruitgang. Het is ook zo dat het goed mogelijk is dat verschillende modellen naast elkaar bestaan. Zo wordt er in de biologie vaak gesproken over het ‘hart en bloedvatensysteem’ terwijl het hart een spier is en ook ingedeeld zou kunnen worden onder het ‘spierstelsel’. Waar ik voor pleit is een meer open-minded onderzoeksgeest. Ik ben een voorstander van meer – ethisch en open-minded, veilig en humaan – (onafhankelijk) onderzoek naar het fenomeen genaamd ‘menselijk energieveld’. Verschillende universiteiten zouden hier zo onbevooroordeeld mogelijk (maar zo mogelijk met een in de woorden van Einstein ‘kosmisch-religieuze drijfveer’) aandacht aan horen te geven. Het is goed om te weten dat Einstein intuïtie erg belangrijk vond. Door meer inzicht te krijgen in het menselijk energieveld kunnen mensen met ‘spirituele en paranormale’ ervaringen die hier nu niet goed mee om weten te gaan in de toekomst wellicht veel beter geholpen worden. Niet alleen deze groep mensen zou wellicht veel beter geholpen worden door toegenomen kennis hiervan. Hetzelfde geldt voor alle mensen met psychische problematiek. Ook zou het mensen met lichamelijke problematiek kunnen baten en mensen die geen zware problematiek ervaren. 

Een deur naar prachtige mogelijkheden! 

Inzicht in het menselijke energieveld is als een deur naar mogelijkheden om meer gezondheid, helderheid en creativiteit te ervaren! Niet dat met dit inzicht van de ene op de andere dag alle problemen opgelost zullen zijn, maar het zou zeker kunnen helpen. Wanneer we ons meer bezig houden met deze energievelden in plaats van ons enkel blind te staren op het fysieke, dan houden we ons in feite bezig met een meer oorzakelijk niveau. De hele menselijke samenleving wordt natuurlijk (naast door geologische activiteit en het weer) vormgegeven door menselijke gedachten en gevoelens, en deze hangen samen met deze subtiele energie. Deze energie die overal om en door ons heen bestaat! Misschien zet je nog steeds je vraagtekens achter alle waarnemingen die zijn gedaan van het menselijke energieveld. Dit is opzich oké. Wat (als je het mij vraagt) echter niet oké is, dat is wanneer mensen deze dergelijke ervaringen van het menselijke energieveld (hoger zintuigelijke waarnemingen) wel hebben, deze simpelweg belachelijk worden gemaakt of zelfs gepathologiseerd worden. Natuurlijk kan het niet goed om weten te gaan met deze ervaringen voor problemen zorgen, maar ervaringen van andere aspecten van de werkelijkheid zijn niet van zichzelf pathologisch. Wanneer dit wel zo wordt gezien kan dit het probleem vergroten. In feite is het ontkennen van deze ervaringen als het ontkennen van een deel van ons wezen. Het is alsof we onszelf amputeren. Zonder een goede reden! Deze samenleving heeft een groot ‘hiaat’.  Het is het ontkennen van het bestaan van ‘subtiele energie’. Het is als een achilleshiel van de samenleving. De werkelijke achilleshiel is de angst. Angst voor het onbekende. Wanneer we echter door deze angst heen stappen kunnen we een wereld van leven en prachtige liefdevolle mogelijkheden ontdekken. Door dit gezamenlijk gecreëerde hiaat in de samenleving is de kans betrekkelijk groot dat mensen die wel de ervaring hebben dat er meer is dan het fysieke zich onbegrepen voelen.  De mensen die deze ‘spirituele en paranormale’ ervaringen hebben zijn echter juist diegenen die kunnen helpen met het dichten van dit hiaat. Daarbij hebben deze mensen hulp nodig. 

Mensen verdienen passende hulp! 

Of je nu zelf gelooft in de plausibiliteit van deze ervaringen of niet. Deze mensen verdienen zo passend mogelijke hulp om een gelukkig leven te leiden. Niet streven naar passende hulp voor deze groep mensen is niet humaan. Het is in mijn ogen niet ethisch verantwoord naar hen en niet ethisch verantwoord naar de samenleving als geheel. Want als deze groep mensen niet met passende liefdevolle zorg geholpen wordt dan blijft het hiaat in de samenleving bestaan. Ze blijft dan op veel gebieden een disfunctionele samenleving. Een van de competenties van een professionele zorgmedewerker is de agogische, dus afstemmen op de cliënt en hulp trachten te bieden aansluitend op zijn/haar belevingswereld. Daar dient natuurlijk de nodige reflectie bij te komen kijken en het bieden van omgeving die veilig genoeg aanvoelt. Net zoals er GGZ-instellingen zijn die gespecialiseerd zijn in bijvoorbeeld mensen met verslavingen, mensen met overgewicht of persoonlijkheidsstoornissen, zo zou het (in mijn ogen) mooi zijn en is het nodig dat er GGZ-instellingen zijn die gespecialiseerd zijn in het liefdevol en gepast hulp en zorg bieden aan (hoog sensitieve) mensen met ‘spirituele en paranormale ervaringen’ die hier niet mee om weten te gaan. Zo’n instelling zou een naam kunnen krijgen als: ‘Licht Centrum voor hulp bij levenservaringen’. Hoe zou een dergelijke instelling als ‘Licht Centrum voor hulp bij levenservaringen’ eruit zien? Een slagzin voor een dergelijk instelling zou ‘Praktisch en open-minded’ kunnen zijn. De verdere beschrijving als volgt: “Bij ‘Licht Centrum vhbl’ zijn we gespecialiseerd in het op maat helpen van mensen met ervaringen die bekend staan onder woorden als ‘spiritueel en paranormaal’. Bij ‘Licht Centrum vhbl’ nemen we deze ervaringen serieus. Van zichzelf hoeven deze ervaringen geen probleem te zijn. Vaak kan het zonder juiste handvatten echter lastig zijn om goed om te gaan met deze ervaringen. ‘Licht Centrum voor hulp bij levenservaringen’ biedt handvatten aan om met deze ervaringen om te gaan en een liefdevolle en zorgzame omgeving, waarin plaats is voor ieders uniciteit en kracht.” Er zou om de privacy van deze mensen die het centrum bezoeken zo goed mogelijk te waarborgen niet naar de gemeente of enige overheid geregistreerd hoeven te worden om financiering te ontvangen. 

Onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek  

Wat zou het mooi zijn als de zorg in een dergelijk Centrum, waar mensen op een authentiek liefdevolle professionele manier vrijwillig worden geholpen, door onbevooroordeeld (onafhankelijk) wetenschappelijk onderzoek naar bijvoorbeeld het menselijke energieveld steeds beter wordt. Hoewel ik een voorstander ben van humaan wetenschappelijk onderzoek ben ik er geen voorstander van dat een dergelijke GGZ-instelling er pas komt wanneer er ‘voldoende wetenschappelijk bewijs’ zou zijn voor de ‘spirituele en paranormale’ ervaringen van mensen. Veel mensen met deze ervaringen hebben namelijk nu direct goede gepaste hulp nodig! 

EHB SPE: Eerste hulp bij spirituele- / paranormale ervaringen

Er zijn handvatten waarvan bekend is dat ze werken. Naast dat er wetenschappelijk bewijs is dat er meer is dan het fysieke zijn er voldoende verhalen van mensen over de werkzaamheid van deze handvatten. Deze handvatten zouden samen met een aantal richtlijnen ervoor kunnen zorgen dat mensen met paranormale/spirituele ervaringen beter geholpen worden. Deze richtlijnen kunnen worden gebruikt in combinatie met andere richtlijnen voor heldere en empatische gespreksvoering en geïntegreerd worden in andere medische en psychologische kennis. Om goede EHB SPE te kunnen bieden eerst nog wat meer kennis: ‘Paranormaliteit’ kan het hebben van verschillende eigenschappen betreffen. Waar het gaat om het waarnemen van ‘andere aspecten van de werkelijkheid’ kan het om bijvoorbeeld visuele, sensitieve of auditieve waarnemingen gaan. Hier een paar voorbeelden bij elk: 

  • Visueel: het zien van licht en/of kleuren rond mensen, dieren, planten of voorwerpen, het zien van engelen of (negatieve) geesten, het zien van lichtbollen. 
  • Sensitief: het (sterk) aanvoelen van sferen, het gevoel hebben dat er iemand naar je kijkt, het gevoel hebben dat er iemand aanwezig is in de kamer of achter je staat. 
  • Auditief: het (duidelijk) horen van stemmen die liefdevolle aanmoedigende dingen zeggen of bang makende onaardige dingen. 

Het hebben van een of meerdere van de bovenstaande ervaringen kan erop wijzen dat er in meer of mindere mate sprake is van ‘paranormale gevoeligheid’. Afgaande op mijn eigen studie op dit gebied en ervaringen doet een hulpverlener er naar alle waarschijnlijkheid goed aan om de volgende richtlijnen in gedachten te houden. Reflecteer echter altijd ook zelf (zo mogelijk met andere betrokkenen/collega’s) op de situatie. 

Richtlijnen bij vermoedelijke paranormale ervaringen

  • Laat de persoon weten dat deze niet alleen is. Er zijn meer mensen met ervaringen die soortgelijk zijn. 
  • Maak de persoon duidelijk dat ieder persoon van waarde is en uniek. 
  • Laat weten dat gevoeligheid niet verkeerd is. 
  • Maak de persoon duidelijk dat gevoeligheid een eigenschap is die ten goede gebruikt kan worden. 
  • Net als in elk gesprek is het belangrijk de intrinsieke waarde en de vermogens van de persoon met wie je spreekt te erkennen. Wees hoopvol en heb een positieve insteek. 

Hoewel ik er zelf terughoudend in ben – o.a. wegens het ‘taboe’ dat er soms is met betrekking tot het bespreken van paranormale en spirituele ervaringen – kunnen nadat een goede band is gevormd, indien dit door de cliënt gewenst is, verschillende handvatten worden aangeboden om ervaringen beter te kunnen hanteren. Er moet denk ik altijd overdacht worden – en overleg met collega’s is hierbij goed – of een bepaald handvat aanreiken in een bepaalde situatie gepast is. Het is aan te raden om deze middelen wanneer je besluit ze te gebruiken eerst zelf meerdere malen te gebruiken om er bekend mee te raken. Ze kunnen ook helpen in gevallen dat er geen sprake is van ernstige problematiek. Ook wanneer er bijvoorbeeld simpel een moment is van overprikkeling of wanneer de sfeer waarin men zich bevindt als onprettig wordt ervaren, levert het (consequent) toepassen van deze middelen (naar mijn inschatting) wellicht voordelen op. Simpele handvatten zijn bijvoorbeeld: 

  • Aarden: 1. Het visualiseren van een koord dat bevestigd is aan de stuit en tot diep in de aarde loopt. 2. Het visualiseren van wortels die uit de voeten komen en de aarde in gaan. 
  • Het visualiseren van een schild van wit licht om je heen om energetische  indrukken van buitenaf beter hanteerbaar te maken. 
  • Het om hulp vragen aan de (niet denominatieve) puur liefdevolle engel Michael. De engel kan gevraagd worden om ons te reinigen van en beschermen tegen ‘lagere energieën’. Ook kan de engel gevraagd worden om ruimtes energetisch schoon te maken die als onaangenaam voelen. De engel kan tevens gevraagd worden bepaalde ruimtes schoon te houden en te beschermen. 
  • Wanneer er sprake is van verslavingsproblematiek zou (ook) de engel Rafael om hulp kunnen worden gevraagd. De engel kan gevraagd worden om te helpen in het hebben en behouden van een meer gezonde levensstijl. 

Zelf heb ik positieve ervaringen met alle van de bovenstaande handvatten die natuurlijk geen vervanging zijn voor medische zorg. Barbara Brennan zegt in haar boek ‘Core Light healing’: “Als een healer gewerkt hebbende met sommige mensen die het label “psychotisch” hebben gekregen, ben ik het ermee eens dat ze in veel gevallen medicatie nodig hebben voor hun eigen veiligheid.” (p.108)

Integratie van de handvatten

Ik weet dat de besproken handvatten binnen een bepaalde ‘subcultuur’ op vrij brede schaal toegepast worden. Het is mijns inziens echter belangrijk dat ook mensen die geen deel uitmaken van deze ‘subcultuur’ desgewenst gebruik kunnen maken van deze handvatten. Onder andere dus door het opstarten van GGZ-instellingen die hierin gespecialiseerd zijn. In deze GGZ-instellingen zouden naast open-minded psychologen en psychiaters onder andere ervaringsdeskundigen kunnen werken die zelf ook ‘spirituele en/of paranormale’ ervaringen hebben. Daarnaast zouden er bijvoorbeeld open-minded geestelijke verzorgers kunnen werken en mensen die een gedegen alternatief/complementaire opleiding hebben gehad zoals bijvoorbeeld aan het ‘Brennan Intitute’ in Oxford. In een dergelijke GGZ-instelling zou er uiteraard ruimte zijn voor yoga en mindfulness. Er is naast eventueel gebruik van ‘gangbare’ medicijnen ook ruimte voor het gebruik van homeopathische middelen en kruiden. In opdracht van Zwitserse overheid werd een onderzoek naar homeopathie gedaan waaruit bleek dat deze geneesmethode effectief is. Er is niet slechts sprake van een placebo effect. Zeker ook wanneer een patiënt geen ‘reguliere’ medicijnen wil innemen kan dit mogelijkheden bieden. De houding is dus ‘Praktisch en open-minded’. Er wordt niet zozeer gekeken naar of er genoeg bewijs is voor bepaalde methodes dan wel of ze – in een specifiek geval werken – of niet. Wat in een specifiek geval misschien niet goed werkt, werkt misschien in een ander geval wel. Er wordt altijd gezocht naar zo passend mogelijke zorg. Een wat alternatieve benadering van zorg vinden we in antroposofische zorg instellingen waaronder antroposofische GGZ-instellingen. Hier is bijvoorbeeld erkenning van het feit dat er meer is dan het fysieke. De grondlegger van de antroposofie, Rudolf Steiner, erkende het bestaan van niet fysieke wezens en werelden. In de antroposofie is er ook meer aandacht voor creativiteit wat kan helpen in het herstel proces. Hoewel dit zeker mooi is, is het echter nog niet genoeg. We hebben instellingen nodig die echt duidelijk herkenbaar gespecialiseerd zijn in het zo nodig helpen van mensen met ‘spirituele en paranormale’ ervaringen. Daarnaast zou het afgaande op het bieden van passende hulp als je het mij vraagt mooi zijn als elke GGZ-instelling er een zekere basiskennis van zou hebben. Dit zou onder andere tot stand gebracht kunnen worden door in elke medische en sociale opleiding aandacht te besteding aan dit fenomeen. Dit is nodig om werkelijk te kunnen spreken van ethisch verantwoord handelen. 

Wat jij kunt doen!

Een zekere basiskennis over ‘spirituele en paranormale’ ervaringen kan zich onder andere verspreiden door artikelen zoals deze te verspreiden! Naast integratie in het onderwijs van basiskennis van ‘spirituele en paranormale’ ervaringen zou het heel mooi zijn als deze kennis ook direct overal in de GGZ geïntegreerd wordt. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door korte workshops voor personeel te organiseren over dit onderwerp. We zijn dit onze hulp behoevende medemensen verplicht, is het niet? En zijn we het niet ook aan onszelf verplicht om voortaan elk deel van ons wezen te erkennen en niet alleen maar het fysieke aspect? Om ons wezen niet langer te reduceren tot chemische reacties in onze hersenen? Als je gelooft dat we louter fysiek zijn staat je dat natuurlijk vrij, maar het staat ons niet vrij om onze verantwoordelijkheden te ontlopen waar het gaat om het helpen van mensen die wegens het hebben van ‘spirituele en/of paranormale ervaringen’ en de houding van de maatschappij hier tegenover hun plek niet weten te vinden. Deze mensen (waaronder veel kinderen) verdienen gepaste liefdevolle hulp. Net zoals ieder anders mens op zijn/haar levensweg! Samen kunnen we vormgeven aan een samenleving waarin iedereen tot bloei kan komen. Een samenleving waarin iedereen zijn/haar unieke bijdrage kan leveren. Een samenleving waarin ruimte is voor talenten. Een samenleving waarin ruimte is voor eigenaardigheden. Waarin deze niet veroordeeld worden maar liefdevol geaccepteerd. Hier schreef ik een boek over met als titel: Een Spirituele Samenleving: een gids om mens-, dier- en milieuvriendelijk samen te leven. We kunnen een harmonieuze samenleving creëren. Een die er zonder aandacht voor ieder mens zijn intrinsieke waarde en motivatie niet zal zijn. Als we hier echter wel aandacht aan besteden, en onze onderlinge verbondenheid erkennen dan zullen we spoedig in een samenleving leven die waarschijnlijk nog veel mooier is dan je voor mogelijk houdt. Laten we onszelf en anderen deze nieuwe stralende samenleving niet onthouden, want dat doen is doodzonde is het niet? Een samenleving met veel aandacht voor ieders intrinsieke waarde, liefdevolle intrinsieke motivatie en holisme – als we er met zijn allen hier en nu voor kiezen, dan begint deze prachtige samenleving hier en nu!

Copyright © Marlon Wong-Sioe 2020

Literatuur: 

Brennan, B.A. (2003). Licht op de aura: Healing via het menselijke energieveld. Haarlem: Altamira-Becht.

Brennan, B.A. (2003). Bronnen van licht: Een nieuwe visie op bio-energie en healing van de auteur van Licht op de aura. Haarlem: Altamira-Becht. 

Brennan, B.A. (2018). Core Light Healing: Healing en creatie vanuit je innerlijke kracht. Amsterdam: Samsara Uitgeverij B.V.

Tacey, D. (2004). The Spirituality Revolution: The emergence of contemporary spirituality. New York, NY: Brunner-Routledge.

Lazar, S. (2020). https://scholar.harvard.edu/sara_lazar/press-2

Dijkstra, J. (2007). Gespreksvoering bij geestelijke verzorging: Een methodische  ondersteuning om betekenisvolle gesprekken te voeren. Soest: Nelissen.

Lees hier als je wilt meer van mijn columns over spiritualiteit, gezondheid en duurzaamheid!

Als een van mijn columns je aanspreekt, dan zal mijn boek ‘Een Spirituele Samenleving’ je waarschijnlijk ook aanspreken! Nu hier te koop evenals mijn dichtbundel ‘Velden van Smaragd’!

Zelf meedenken over het onderwerp? Word dan lid van de groep: Samen een Spirituele Samenleving creëren

Like ook de pagina: Een Spirituele Samenleving: mens-, dier- en milieuvriendelijk samenleven en/of Marlon Wong-Sioe.

Marlon Wong-Sioe studeerde hbo Theologie en is schrijver van het boek ‘Een Spirituele Samenleving: een gids om mens-, dier- en milieuvriendelijk samen te leven’ en de dichtbundel ‘Velden van Smaragd: gedichten geïnspireerd op de betoverende schoonheid van de natuur.’